Lekcje

a

Lekcja 6:

pobierz lekcję .rar

Popyt i podaż

Autor scenariusza: Izabela Meyza

Redakcja merytoryczna: Mateusz Benedyk

Rozdziały:
9

rozdział

10

rozdział

Opis

Uczestnicy i uczestniczki zastanowią się, jakie czynniki mogą wpływać na popyt na jakiś produkt. Nauczą się interpretować krzywe popytu i podaży oraz poznają ograniczenia ekonomii jako nauki.

Cele

Po lekcji uczestnicy i uczestniczki:

  • wyjaśniają, czym są popyt i podaż,
  • analizują krzywe popytu i podaży,
  • wymieniają czynniki, które mają wpływ na zakup produktu przez konsumentów,
  • rozumieją znaczenie schematów dla interpretacji zjawisk rynkowych.

Przebieg Zajęć

Ćwiczenie 1
Image

Czas:

15 min.
Image

metoda:

praca w grupach

Podziel uczestników i uczestniczki na 4 grupy. Każdej grupie daj przyporządkowany jej obraz przedmiotu z karty pracy „Rozważamy kupno produktu”. Powiedz: „Wyobraźcie sobie, że właśnie weszliście do sklepu i przyglądacie się pewnemu produktowi. Zastanówcie się, co o nim sądzicie i odpowiedzcie na pytania”:
• Co wam się odpowiada, a co nie odpowiada w tym produkcie?
• Czy kupilibyście ten produkt?
Daj czas na przemyślenie odpowiedzi. Następnie poproś, by każda z grup opowiedziała o swojej decyzji i uzasadniła ją na forum.
Kiedy grupy skończą omawianie, poproś o wyobrażenie sobie, że parametry danego produktu lub sytuacja, w której uczestnicy go kupują, uległa zmianie. Powiedz, że za chwilę przeczytasz, czego dokładnie zmiana dotyczy. Grupy, które kupiłyby ten produkt w sytuacji zmienionych parametrów, poproś o podniesienie ręki.
Następnie przeczytaj zdania:
• Produkt zmienił kolor na intensywny róż.
• Mam już taki sam w domu.
• Obsługa w tym sklepie jest bardzo niemiła.
• Sąsiad ma taki sam produkt i jest zadowolony.
• Ten model jest przestarzały.
• Gwarancja na ten produkt skróciła się do pół roku.
• Produkt kosztuje 30 proc. mniej niż kosztował w zeszłym miesiącu.
• Produkt kosztuje 20 proc. więcej niż kosztował w zeszłym miesiącu.
• Produkt jest dwa razy droższy.
• Produkt jest tańczy o połowę.

Ćwiczenie 2
Image

Czas:

10 min.
Image

metoda:

burza myśli
Image

pomoce:

kreda i tablica lub flipchart i marker

Odwołując się do poprzedniego ćwiczenia, zapytaj uczestników i uczestniczki:
• Co może wpływać na to, że konsumenci chcą kupić dany produkt?
Zwróć uwagę, że na chęć kupna produktu mogą wpływać bardzo różne czynniki np. fakt, czy się go już posiada, odległość sklepu od domu, możliwość zwrotu, przyjemna obsługa w sklepie, ceny konkurencyjnych produktów o podobnych właściwościach, kolor, kształt, a także indywidualne gusta klientów – np. emocje, które się z nim wiążą, to, że produkt poprawi im samopoczucie, a nawet fakt, że „kolega ma podobny i jest zadowolony”.
Zapytaj:
• Który z czynników, jakie wymieniliście, ma waszym zdaniem największy wpływ na to, czy produkt zostanie kupiony?
Zauważ, że z punktu widzenia konsumentów różne czynniki mają znaczenie, jednak zazwyczaj najważniejszym z nich jest CENA.
Zapisz na tablicy hasła POPYT i PODAŻ. Wytłumacz znaczenie tych pojęć. Powiedz, że w ekonomii mówi się o PRAWIE POPYTU, które odnosi się do tego, jak ludzie reagują na zmianę ceny produktu oraz o PRAWIE PODAŻY, które analogicznie opisuje reakcje producentów na zmianę ceny produktu.
Zapytaj:
• Jaka byłaby reakcja klientów, gdyby produkt podrożał?
• A jaka reakcja producentów?
• A co, gdyby potaniał?
• Jak reagowaliby wtedy producenci?
Powiedz, że im cena jest niższa, tym większa skłonność klientów do kupowania produktu.
Z producentami jest odwrotnie – im cena wyższa, tym chętniej go sprzedają, bo to oznacza większy zysk.

Ćwiczenie 3
Image

Czas:

10 min.
Image

metoda:

miniwykład
Image

pomoce:

kreda i tablica lub flipchart i marker

Pokaż uczestnikom i uczestniczkom wybrane KRZYWE POPYTU I PODAŻY (skorzystaj z rozdziału „Ilustracje krzywych popytu i podaży” podręcznika „Wolna przedsiębiorczość”). Wytłumacz, jak czytać wykresy krzywych. Powiedz, że krzywe ilustrują zależność między popytem/sprzedażą a ceną produktu.
Powiedz, że popyt i podaż są od siebie zależne i wzajemnie na siebie wpływają. Ilustrując tę kwestię, pokaż wykres PUNKTU RÓWNOWAGI. Powiedz, że punkt równowagi to miejsce, w którym spotyka się popyt i podaż.
Możesz poprosić uczestników o przełożenie tej ilustracji na rzeczywistość rynkową:
• Kiedy mamy do czynienia z punktem równowagi rynkowej?
• Co ten punkt oznacza dla producentów i konsumentów?
Powiedz, że punkt równowagi opisuje sytuację równowagi handlowej. Ani obniżając cenę, ani ją podwyższając, nie da się przeprowadzić większej liczby transakcji. Kiedy bowiem obniżymy cenę, część przedsiębiorców zrezygnuje z wytwarzania produktów, bo będzie to nieopłacalne, kiedy podwyższymy – część klientów zrezygnuje z kupna, bo cena będzie za wysoka.
Podsumuj, że dzięki analizowaniu popytu i podaży możemy obserwować proces nieustannego „targowania się” producentów i konsumentów w poszukiwaniu punktu równowagi.

Ćwiczenie 4
Image

Czas:

10 min.
Image

metoda:

dyskusja
Image

pomoce:

brak

Zapytaj uczestników:
• Jakie znaczenie ma w codziennym życiu to, czego dowiedzieliście się dziś o popycie i o podaży?
Zwróć uwagę na sytuacje, w których wiedza ta przydaje się do lepszego zrozumienia rzeczywistości rynkowej. Jeżeli uczestnicy i uczestniczki nie przytoczą sytuacji ze swojego życia, możesz zapytać o następujące kwestie:
• Jak zanalizowalibyście sytuację, gdyby ceny cukru w Polsce poszły nagle w górę?
• A taką, gdy cena starszego modelu komórki spada?
Zauważ, że w pierwszym przypadku przyczyną może być większy popyt na cukier (np. sezon robienia przetworów), który powoduje zwiększenie ceny przez przedsiębiorców, w drugim – prawdopodobnie na rynek wszedł nowszy, bardziej doskonały technicznie model.
Zauważ, że krzywa popytu i podaży to schematy, dzięki którym potrafimy wyjaśniać rzeczywistość ekonomiczną, ale nie potrafimy jej przewidzieć. Odnieś się do wniosków
z Ćwiczenia 1 dotyczących tego, co ma wpływ – oprócz ceny – na zakup towaru przez klienta
i zauważ, że gusta konsumentów są w dużej mierze nieprzewidywalne.
Na koniec zapytaj:
• Czy według was ekonomia to nauka, która stwierdza stan faktyczny, czy raczej przewiduje, co się wydarzy w przyszłości?
• Jaki wpływ na nasze życie może mieć traktowanie ekonomii jako nauki, która prognozuje przyszłe wydarzenia?
Zachęć uczestników do refleksji na ten temat.

Ćwiczenie Opcja dodatkowa
Image

Czas:

15 min.
Image

metoda:

praca w grupach

Jeżeli dysponujesz dodatkowym czasem, poproś uczestników i uczestniczki, by na koniec zajęć wrócili na chwilę do pierwszego ćwiczenia. Poproś, by spróbowali wejść w rolę ekonomistów i jeszcze raz przyjrzeli się analizowanym przez siebie produktom, a następnie stworzyli dla nich krzywe popytu i podaży.
Na koniec poproś o zaprezentowanie i zanalizowanie narysowanych krzywych na forum.
Podsumowując, zauważ, że żaden ekspert ani przedsiębiorca nie mogą znać wyglądu krzywej popytu i podaży na konkretny produkt. To, co stworzyli uczestnicy i uczestniczki (i co stworzyliby potencjalnie eksperci) to tylko spekulacje co do tego, jak takie krzywe mogłyby wyglądać.

Słowniczek

funkcja popytu

Patrz: popyt

krzywa podaży

zbiór punktów przedstawiających rynkowe oferty sprzedaży danego dobra – wskazujących, ile dóbr sprzedawcy chcą w danych warunkach zaoferować na sprzedaż po danej cenie (cenę zwykle umieszcza się na osi Y a wielkość podaży na osi X układu współrzędnych). Zgodnie z prawem podaży krzywa podaży rośnie w prawo. Kształt krzywej podaży może się z czasem zmieniać, np. jeśli przedsiębiorcy lepiej zorganizują proces produkcji i obniżą jej koszty, to krzywa podaży przesunie się w prawo (przy danej cenie sprzedawcy będą mogli zaoferować więcej dóbr, bo dzięki niższym kosztom dalej będzie to dla nich opłacalne). Graficznie tę zmianę przedstawia wykres/rysunek 2. w rozdziale „Ilustracja krzywych popytu i podaży” w podręczniku.

krzywa popytu

zbiór punktów przedstawiających rynkowe oferty kupna danego dobra – wskazujących, ile dóbr nabywcy chcą w danych warunkach kupić po danej cenie (cenę zwykle umieszcza się na osi Y a wielkość popytu na osi X układu współrzędnych). Zgodnie z prawem popytu krzywa popytu opada w prawo. Kształt krzywej popytu może się z czasem zmieniać, np. jeśli jakiś produkt staje się bardziej modny i nabywcy chętniej decydują się na jego zakup, to graficznie krzywa popytu przesunie się w prawo (przy danej cenie najdzie się więcej nabywców skłonnych zapłacić tyle za dobro). Graficznie tę zmianę przedstawia wykres/rysunek 6. w rozdziale „Ilustracja krzywych popytu i podaży” w podręczniku.

podaż

zależność pomiędzy ilością dobra oferowaną na sprzedaż (wielkością podaży) a ceną tego dobra. Wielkość podaży przy danej cenie będzie zależała od przedsiębiorczych ocen sprzedawców m.in. co do alternatywnych zastosowań dobra, spodziewanych kosztów produkcji dobra w przyszłości, kosztów jego przechowywania itp. Zgodnie z prawem podaży im wyższa cena, tym większa ilość dóbr oferowanych na sprzedaż. Podaż jest nazywana także funkcją podaży.

popyt

zależność między ceną danego dobra a ilością dobra, jaką ludzie są skłonni przy danej cenie nabyć (wielkością popytu). Kształt tej funkcji zależy od preferencji ludzi. Pod tym hasłem kryją się jednak rozmaite czynniki (moda, pora roku, informacje o dostępnych alternatywach itd.). Zgodnie z prawem popytu im wyższa cena danego dobra, tym mniejsza ilość chętnych na nabycie tego dobra. Graficznie tę zależność przedstawiamy zwykle na wykresie z ceną na osi Y i ilością na osi X – krzywa popytu będzie opadała w prawo. Popyt jest nazywany także funkcją popytu.

prawo podaży

zależność mówiąca, że im wyższa cena, tym większa wielkość podaży (tym większa ilość towaru oferowana na sprzedaż) przy pozostałych czynnikach niezmienionych. Jest tak, ponieważ każda kolejna jednostka pieniężna oferowana za dobro będące na sprzedaż sprawia, że sprzedający może zrealizować coraz więcej wysoko cenionych przez siebie celów. Dlatego też krzywa podaży rośnie w prawą stronę.

prawo popytu

zależność mówiąca o tym, że im wyższa cena, tym mniejsza wielkość popytu) (tym mniej towaru ludzie są skłonni nabyć) przy pozostałych czynnikach niezmienionych. Jest tak, ponieważ każda kolejna jednostka pieniężna, którą musi zapłacić nabywca, oznacza utratę kolejnych wartościowych dóbr będących alternatywą dla zakupu rozważanego dobra (im więcej wydam na gry komputerowe, tym mniej biletów do kina będę w stanie kupić). Dlatego też krzywa popytu opada w prawą stronę.

punkt równowagi

kombinacja ceny i ilości dobra na wykresie obrazującym popyt na jakieś dobro i jego podaż, przy której wielkość popytu równa się wielkości podaży (krzywa popytu i krzywa podaży przecinają się). Zobacz też: cena równowagi.