Lekcje

a

Lekcja 10:

pobierz lekcję .rar

Inflacja

Autor scenariusza: Izabela Meyza

Redakcja merytoryczna: Mateusz Benedyk

Rozdziały:
15

rozdział

Opis

Uczestnicy i uczestniczki dowiedzą się, czym jest inflacja i jakie są przyczyny tego zjawiska. Przyjrzą się także temu, jak na przestrzeni lat kształtowała się inflacja w Polsce i jakie to może mieć skutki dla konsumentów i przedsiębiorców.

Cele

Po lekcji uczestnicy i uczestniczki:

  • wiedzą, czym jest inflacja,
  • wymieniają skutki inflacji dla konsumentów i całego rynku,
  • analizują wykresy dotyczące inflacji.

Przebieg Zajęć

Ćwiczenie 1
Image

Czas:

10 min.
Image

metoda:

praca w grupach
Image

pomoce:

karta pracy „Koszyk zakupów”, 4 kalkulatory

Podziel uczestników na cztery grupy i rozdaj im pocięte fragmenty karty pracy „Koszyk zakupów”. Poproś, by przy użyciu kalkulatorów (mogą skorzystać z tych w telefonie) wykonali polecenia w niej zawarte.
Kiedy grupy skończą, zapisz na tablicy policzone przez nich ceny poszczególnych „koszyków” i przyporządkuj im lata, w których były kupowane.
Zapytaj:
• W którym roku zakupy były najtańsze, a w którym najdroższe?
• Czy widzicie w zapisanych na tablicy wynikach jakąś prawidłowość?

Ćwiczenie 2
Image

Czas:

15 min.
Image

metoda:

miniwykład
Image

pomoce:

kreda i tablica lub flipchart i marker

Zapisz na tablicy hasło: SIŁA NABYWCZA PIENIĄDZA. Zapytaj uczestników
i uczestniczki, jak rozumieją jego znaczenie. Jeżeli nie padnie to z grupy, wytłumacz, że siła nabywcza określa, ile dóbr i usług można nabyć za daną jednostkę pieniądza. Zauważ, że w każdym z analizowanych przez grupy lat siła nabywcza pieniądza była trochę inna – suma, która w 2009 roku wystarczyła na zakupy, w 2012 okazała się za mała.
Zapytaj:
• Czy wiecie, jakie zjawisko odpowiada za ten ciągły wzrost cen?
Powiedz, że zjawisko to nazywa się INFLACJĄ. Na podstawie zamieszczonego pod lekcją słowniczka i rozdziału „Inflacja” podręcznika „Wolna przedsiębiorczość” wytłumacz jego znaczenie. Możesz ją porównać do siły, która stopniowo zabiera nam z portfela niewielką sumę pieniędzy: 100 zł w 2009 roku znaczyło co innego niż w 2012, bo mogliśmy za nie kupić mniej niż kilka lat wcześniej. Powiedz, że inflacja jest tożsama ze spadkiem siły nabywczej pieniądza.
Koniecznie doprecyzuj, że w procesie inflacji chodzi o ciągły wzrost wszystkich cen (ceny spoza zamieszczonej w karcie pracy tabelki także się zmieniały). Dodaj, że wysokość inflacji, na podstawie specjalnych indeksów, na które składają się różne towary i usługi, liczy Główny Urząd Statystyczny .
Następnie do zapisanych na tablicy obliczeń dopisz wyrażoną w procentach inflację dla poszczególnych lat:
2009 – 3,4 proc.
2010 – 2,6 proc.
2011 – 4,3 proc.
2012 – 3,7 proc.

Zapytaj:
• Co oznaczają te procenty?
Zauważ, że ceny produktów z tabelki były wyższe od tych z roku poprzedniego właśnie o tyle procent, ile wskazuje inflacja.
Zadaj kolejne pytania:
• Czy sądzicie, że ceny wszystkich produktów zmieniają się w takim samym tempie?
• Od czego zależy, które towary i usługi zdrożeją bardziej, a które mniej?
Powiedz, że główną przyczyną powstawania inflacji jest wytwarzanie pieniędzy
i elektronicznych środków płatniczych przez banki. Im więcej ich znajdzie się w rękach konsumentów, tym więcej będą oni kupować. A im więcej kupują danych towarów, tym bardziej ich ceny rosną. Jako przykład możesz podać kredyty mieszkaniowe: im więcej ich banki oferują, tym wyższe są ceny mieszkań. Zauważ, że inflacja ma charakter redystrybucyjny: w związku z tym, że poszczególne produkty drożeją w różnym tempie, nie wszyscy tracą na niej w równy sposób, a niektórzy nawet zyskują.

Ćwiczenie 3
Image

Czas:

10 min.
Image

metoda:

praca w grupach

Poproś uczestników i uczestniczki, by z powrotem usiedli w grupach z pierwszego ćwiczenia. Każdej z nich rozdaj wykres zamieszczony w karcie pracy „Inflacja w Polsce”. Poproś o przyjrzenie się wykresowi i odpowiedź na zamieszczone pod nim pytania.
Wspólnie zweryfikujcie odpowiedzi na forum.

Ćwiczenie 4
Image

Czas:

15 min.
Image

metoda:

burza myśli
Image

pomoce:

kreda i tablica lub flipchart i marker

Poproś uczestników i uczestniczki, żeby na podstawie tego, czego dowiedzieli się podczas lekcji i własnych refleksji, spróbowali wymienić skutki inflacji w codziennym życiu. Zwróć uwagę na to, że jeżeli pensje nie wzrastają, z roku na rok ludzie mają w portfelach mniej pieniędzy (choć kwoty są takie same, faktycznie zmienia się siła nabywcza pieniądza).
Podsumuj, że inflacja jest zjawiskiem, którego skali nie da się przewidzieć i jako takie zaburza gospodarczą stabilność i utrudnia przedsiębiorcom przewidywanie warunków rynkowych.

Słowniczek

inflacja

wzrost przeciętnego poziomu cen, mówiąc inaczej: siły nabywczej pieniądza. Z inflacją mamy do czynienia zwykle, gdy rośnie zasób pieniądza w gospodarce (z powodu druku dodatkowych banknotów, wybijania dodatkowych monet lub kreowania nowych depozytów przez banki lub gdy podaż dóbr ulega zmniejszeniu (np. z powodu wojny, klęsk żywiołowych). Inflację próbuje się obliczać, badając zmiany cen wybranego koszyka dóbr – urząd statystyczny określa, na jakie produkty wydaje pieniądze przeciętne gospodarstwo domowe, po czym regularnie sprawdza, jak zmieniają się ceny tych produktów.

redystrybucja

proces zmiany rynkowej dystrybucji dochodów w drodze interwencji państwowej. W procesie rynkowym dochody są wyznaczane przez decyzje konsumentów o zakupie danych dóbr i przez decyzje przedsiębiorców co do zatrudniania danych czynników produkcji. W ten sposób ustalane są płace pracowników, zyski przedsiębiorców itp. Ten podział dochodu w społeczeństwie jest zmieniany przez interwencję państwa, zwłaszcza w drodze opodatkowania. Środki uzyskane w drodze opodatkowania pomniejszają rynkowy zarobek właścicieli czynników produkcji, a następnie powiększają dochody osób, które są beneficjentami działań państwa (np. transferów socjalnych dla bezrobotnych, uboższych, emerytów, rencistów).

siła nabywcza pieniądza

wachlarz dóbr, które możemy nabyć za jednostkę pieniądza. Jeśli więc bochenek chleba kosztuje 3 zł, a litr mleka 2 zł, to siła nabywcza 1 zł będzie się równała 1/3 bochenka chleba lub ½ litra mleka. We współczesnej, złożonej gospodarce wymienienie wszystkich dóbr, jakie możemy nabyć i przedstawienie w taki sposób ich pełnego wachlarza jest praktycznie niemożliwe. Dlatego też statystycy tworzą jedynie tzw. koszyki najczęściej kupowanych dóbr i badają, jak zmieniają się ich ceny. Jeśli ceny przeciętnie spadają, to siła nabywcza pieniądza rośnie (mamy deflację). Jeśli ceny przeciętnie rosną, to siła nabywcza pieniądza spada (mamy inflację).